Porselen ile Seramik Arasındaki Farklar Nelerdir? Nerelerde Hangisini Tercih Etmeliyiz?

Yaşamımızın tam ortasında ve bin bir role bürünerek karşımıza çıkan iki malzeme; porselen ve seramik. Ahşap, metal gibi alternatiflerinin yanında farklı özellikleriyle ön plana çıkıyor, bu da onları popüler içeriklerden biri haline getiriyor. Bazen zeminlerde bazen bir vazoda, bazen bir çay fincanında bazen bir aydınlatmada... Aklınıza gelebilecek birçok farklı alanda güvenle kullanılabilen bu iki malzeme, birbirinden nasıl ayrılıyor?

Bir ürünün seramik ya da porselen ile üretilmiş olması nasıl bir farklılık oluşturuyor? Bu farklılıkların avantaj ve dezavantajları nelerdir? Farklı alanlarda önceliklendirebileceğimiz kullanımları mümkün mü? Tüm bu soruların yanıtlarını karşılaştırmalı olarak bulacağınız, adeta bir porselen ve seramik kılavuzu olarak kullanacağımız içeriğimize hoş geldiniz!

Porselen nedir?

İlk olarak porseleni ele almak istiyoruz. Porselen çamurunun yüksek sıcaklıkta pişirilmesi sonucu ortaya çıkan malzemeye porselen diyoruz. Pişirmenin ardından kil karışımının aldığı dayanıklılık ve sertlik, onun kullanılabilirliğini artıran yegâne detay. Genellikle sırlı olarak kullanılsa da mat görünümüyle sırsız alternatiflerini de bulmak mümkün.

Kaolin isimli bu beyaz hammadde, öncelikle öğütülerek toz formunda kullanılıyor. Su ile karıştırılarak hamur haline gelen bu karışım, çeşitli tekniklerle istenilen şeklini alıyor. 1200 ile 1400 derece arasında değişen bir pişirme sıcaklığında fırına giriyor. Klasik görünümü beyaz olan bu malzeme, parlak bir yapıda üretiliyor. Renklendirilmiş alternatifleri de mevcut.

Nelerde kullanılır?

Hijyenik ve dayanıklı bir yüzey yaratan porselen tıpta farklı alanlarda kullanıyor, diş kaplaması gibi. Zemin ve duvar karoları, vitrifiyeler, heykeller, yemek takımları, çay fincanları, takılar, teknoloji ve makine parçaları gibi farklı kullanım alanları var.

Üretilme rutini dolayısıyla bulaşık makinesi, fırın ya da mikrodalga fırınlarda çatlama gibi problemlere maruz kalmadan güvenle kullanılabiliyor. Sırlı alternatifleri özellikle mutfak araçlarında sıkça karşımıza çıkan tasarımların içeriğini oluşturuyor.

Özellikleri nelerdir?

Porselen, dayanıklı, su geçirmeyen, gıda ile teması güvenli, leke ya da renk solmasına karşı dirençli bir malzemedir. Yoğun ve gözeneği olmayan bir yapıda oluşu, porseleni seramikten ayıran en güçlü özellik. Bununla dayanıklılığı artan ve su ve leke gibi durumlara karşı deforme olmayan bir yapıda olan porselen ürünler, mat alternatiflerinden daha dayanıklı olan parlak alternatifleriyle sofralarda tercih ediliyor.

Köklü bir geçmişe sahip, kadim malzemelerden olan porselenin çıkış noktası Çin ile başlıyor. İlk kullanım alanı olan dekoratif objeler içinde vazolar dikkat çekiyor. 14. yüzyılın ardından ilk kez yemek takımı rolünde sofralara konuk oluyor. 18. yüzyıla gelindiğinde Avrupa hikayesi başlıyor.

Seramik nedir?

Yunanca keramikos kelimesinden türeyen seramik, çömlekçilik olarak tanımlanabilen bir malzeme. En bilineni olan kil minerallerinden yapılan karışımın yanında oksit, nitrür ve karbürler ile de yapılan karışımları mevcut. Porselene göre beyaz değil kırmızı kilden yapılan seramikler, daha az saydam ve beyaz olmayan bir görünüme sahip.

Porselene göre 800 ile 1000 derece civarında daha düşük sıcaklıkta pişirilen seramikler, daha gözenekli bir yapıya sahip olmasıyla biliniyor. Porselenlerde sırlar sadece iç kısımdan yapılırken seramikte hem iç hem dış yüzeyler sırlanabiliyor. Kendine has az pürüzlü yapısı daha dekoratif bir görünüm oluşmasını sağlıyor.

Nelerde kullanılır?

Isı ya da elektrik iletmek için kurulan tesisatlar, vazo, heykel, sanatsal tasarımlar, saksı, kase, fincan takımı, fayans, mutfak tezgahı, zemin ve duvar kaplamaları...

Porselene göre daha yumuşak yapıdaki seramikler, daha kolay kırılabilen bir yapıda olsa da boşluklu yapısına rağmen porselene göre daha az sızdırmaz bir içeriğe sahip. Porselene göre daha az ışık geçiren yapısı ise onu özellikle mimari malzemeler içinde çok tercih edilebilir bir hale getiriyor.

Özellikleri nelerdir?

Aşınmaya ve yıpranmaya karşı dayanıklı, sert, darbelere karşı dirençli, elektriği iletme özelliği olan, ısı geçirgenliği olan, hijyenik ve temiz bir yapıda.

İlk çıkış noktası çanak ve çömlek yapımıyla olan seramikler, sonrasında sanat objelerinin yapımında kullanılan, tarihi bir geçmişi olan malzeme. Porselene göre daha az maliyetli üretimiyle seramikler, renkli ve canlı görünümüyle dekorasyon alanında, özellikle zemin ve duvar kaplamaları konusunda en favori malzeme konumunda.